Historia szkoły Nasz patron Nadanie szkole imienia

O szkole

Nasz patron

     

Historia 37 Łęczyckiego Pułku Piechoty

im. ks. Józefa Poniatowskiego




      W listopadzie 2003 roku obchodziliśmy 85-tą rocznicę powstania 37 Łęczyckiego Pułku Piechoty im. ks. Józefa Poniatowskiego, który od kwietnia 1921 roku do września 1939 roku stacjonował w Kutnie.

      Nowa jednostka wojskowa będąca zalążkiem przyszłego 37 pp. powstała z luźnych grup wojska, młodzieży i członków Polskiej Organizacji Wojskowej już w 1918 roku i nosiła nazwę 18 pułku strzelców, a dowodził nią porucznik Leon Kozubski. Następnie, jak podaje Krzysztof Stasiak „14 listopada 1918 roku 18 pułk strzelców został uzupełniony batalionem zapasowym byłego austriackiego 10 pp. z Nowego Sącza i przemianowany na 10 pp. Nowym dowódcą został ppłk Adam Jaroszewski, pod którego rozkazami jednostka wzięła udział w walkach przeciwko Ukraińcom w Małopolsce Wschodniej. Z kolei 25 lutego 1919 roku dokonał się kolejny akt przemianowania 10 pp. na 37 pp. i pod nową nazwą toczył on ciężkie walki z Ukraińcami.”

       W maju 1919 roku 37 pp. włączono do 4 Dywizji Piechoty, w ramach której walczył na froncie wołyńskim z oddziałami ukraińskimi, zaś od sierpnia tegoż roku pełnił funkcję zabezpieczającą. Na przełomie marca i kwietnia 1920 roku nastąpiła zmiana dowódcy- płk Adama Jaroszewskiego zastąpił mjr Józef Kuś.

        37 pp. bardzo aktywnie uczestniczył w wojnie polsko – sowieckiej 1920 roku, brał m.in. udział w ofensywie na Kijów, walczył nad Berezyna, Borowiną i Żukowcem, pod Murawą, Czerniewiczamii i Wielkim Stachowem. Podczas „Bitwy Warszawskiej” pułk walczył w okolicach Góry Kalwarii. Dowództwo nad pułkiem przejął ppłk Michał Remizowski, zaś sam pułk, jak podaje E. Walczak „wzmocniony został kompanią marszową, złożoną przeważnie z uczniów – ochotników szkół z Kutna, Łęczycy i Mieczysławowa.”

     W tym też okresie nastąpiło przemianowanie jednostki, która otrzymała nazwę 37 pułku piechoty Ziemi Łęczyckiej. Jednostka ta po zakończeniu działań bojowych we wrześniu 1919 roku przybyła do Łęczycy, a następnie została przeniesiona do Kutna, gdzie została zakwaterowywana na stałe. W Łęczycy pozostała tylko  jedna kompania marszowa.

          W okresie międzywojennym ważnym wydarzeniem dla żołnierzy 37pp był ich udział w przewrocie majowym 1926 roku, podczas którego opowiedzieli się i walczyli po stronie marszałka Józefa Piłsudskiego.

          Począwszy od 1923 roku, święto pułku obchodzono 9 września – w rocznicę krwawej bitwy pod Rohatyniem. Od 1932 roku na wniosek ówczesnego dowódcy 37 pp płk. dypl. Józefa Sas – Hoszowskiego święto pułku zaczęto obchodzić 26 maja – w rocznicę zwycięskiej bitwy stoczonej 26.05.1920 roku pod Żukowcem.

         Jak podaje Krzysztof Stasiak: „Od samego początku pobytu w Kutnie pułk bardzo aktywnie włączył się w życie miasta. Co niedziela jego pododdziały uczestniczyły w mszy w kościele parafialnym p.w. św. Wawrzyńca (…) Jego kadra oficerska i podoficerska organizowała zawody sportowe, strzeleckie, żołnierze kierowali Przysposobieniem Wojskowym i Wychowaniem Fizycznym, występy orkiestry pułkowej uświetniały różnego rodzaju uroczystości.(…) Pułk przez cały okres swojego pobytu w Kutnie sprawował pieczę nad harcerstwem w Kutnie i Łęczycy. Przedstawiciele pułku czynnie angażowali się w życie kutnowskiego szkolnictwa, brali udział w uroczystościach szkolnych.” Wojskowy Klub Sportowy „Boruta” organizował różnego rodzaju zawody sportowe dla wojskowych i cywilów, mecze piłki nożnej, zawody szermiercze, biegi przełajowe. Przy pułku powstał teatr amatorski , w którym występowali zarówno wojskowi, jak i cywile.

         Rok 1937 był dla 37 pułku piechoty rokiem wiele znaczącym, bowiem jak wspomina Eugeniusz Walczak: „Na wniosek dowództwa pułku, a za zgodą Ministra Spraw Wojskowych rozkazem z dnia 12.04.1937 r. nadano pułkowi –szefostwo honorowe - ks. Józefa Poniatowskiego. Wielka uroczystość nadania imienia odbyła się 15 września 1937 roku w 130 rocznicę utworzenia Księstwa Warszawskiego. Od tej pory żołnierze nosili na patkach herb Ziemi Łęczyckiej, a na naramiennikach inicjały J.P.” Społeczeństwo ziemi kutnowskiej ufundowało żołnierzom 37 pp portret ks. Poniatowskiego. Natomiast społeczeństwo powiatu łęczyckiego ufundowało jednostce nowy sztandar. Uroczystość wręczania sztandaru odbyła się 25 czerwca 1933 roku, a zaszczycił ją swoją obecnością Prezydent R.P. prof. Ignacy Mościcki. W tym też roku w Pleckiej Dąbrowie i w Krzyżanowie odsłonięto pomniki poświęcone żołnierzom pochodzącym z tych gmin - m.in. żołnierzom 37 pułku, poległym w walce o niepodległość ojczyzny.

W 1938 roku nowej, siedmioklasowej szkole podstawowej w Pleckiej Dąbrowie nadano imię 37 Łęczyckiego Pułku Piechoty im. ks. Józefa Poniatowskiego.

 

         W marcu 1939 roku rozpoczęła się tajna mobilizacja alarmowa całego pułku. Począwszy od 23 marca w ciągu 48 godzin zmobilizowano pułk liczący wówczas 3200 ludzi, 500 koni i 200 wozów. Zgodnie z instrukcja alarmową oddział otrzymał kryptonim „Wilno”, zaś na dowódcę powołano ppłk Stanisława Kurcza. Po złożeniu przysięgi i wysłuchaniu rozkazu dowódcy oddział „Wilno” załadował się do wagonów i opuścił Kutno udając się do Wielkopolski w rejon Żnina i Wągrowca, gdzie wszedł w skład 26 Dywizji Piechoty wchodzącej w skład armii „Poznań”.

           W 1939 roku pułk uczestniczył w największej bitwie września – w Bitwie nad Bzurą – gdzie organizował obronę w terenie miejscowości : Klonowiec, Wola Chruścińska, Miksztal i Imielno, później zaś uczestniczył w rejonie ciężkich walk w okolicach Łowicza, gdzie poniósł ogromne straty w ludziach i sprzęcie. 

W połowie września gen. Tadeusz Kutrzeba wydał rozkaz o przerwaniu bitwy i wycofaniu wojsk przez Puszczę Kampinoską do Warszawy. Zgodnie z rozkazem 37 pp wycofywał się polnymi drogami m.in. przez Boczki i Błędów. Z całego oddziału pozostało przy życiu około 1/3 żołnierzy. Wielkim utrudnieniem dla wycofujących się oddziałów były ataki niemieckich czołgów i bombardowania lotnicze, które rozbiły oddział na małe grupki. Podczas przeprawy przez Bzurę pod Wyszogrodem zginął - prowadzący jedną z grup żołnierzy 37 pp -  mjr S. Molenda, lecz jego oddział poszedł dalej i dostał się do Puszczy. Jak podaje Eugeniusz Walczak : „Inne grupy żołnierzy przeprawiły się na swój sposób; jedni doszli do Puszczy , inni dostali się do niewoli, jeszcze inni w  przygodnych grupach kierowali się do Palmir. Resztki oddziałów armii „Pomorze” broniły się na zachodnim brzegu Bzury, otoczone przez wojska niemieckie z XIII i III korpusu. W lesie między Budami Starymi i Białą Górą walczyły jeszcze resztki 37 pp z ppłk S. Kurczem na czele. Walczono jeszcze przez cały dzień 19 września i dopiero, gdy zaczęło brakować amunicji, a przewaga wroga stała się przygniatająca, zaprzestano walki. 20 września do niewoli dostali się: dowódca 37 pp ppłk S. Kurcz, kpt. S Grudniewicz, por. Leon Lesiak, ppor. Jan Koperski oraz wielu żołnierzy. (…) Jedna z grup żołnierzy z 37 pp, prowadzono przez st. Sierż. Rajko, klucząc po Puszczy Kampinoskiej, dotarła na Bielany i dołączyła, w okolicach Lasku Bielańskiego, do oddziałów obrany Warszawy.”

            37 Łęczycki Pułk Piechoty im. ks. Józefa Poniatowskiego po zniszczeniu dokumentów wojskowych i kasy pułkowej, ukryciu sztandaru - symbolu honoru i żołnierskiej wierności ojczyźnie, który cały czas towarzyszył pułkowi w okresie walk nad Bzurą i ostatecznie po znalezieniu się w niewoli dowódcy jednostki, przestał formalnie istnieć.



Aktualności

Kontakt

  • Szkoła Podstawowa im. 37 Łęczyckiego Pułku Piechoty im. ks. Józefa Poniatowskiego w Pleckiej Dąbrowie
    Plecka Dąbrowa 6
  • 24 282 21 66

Galeria zdjęć